Doanh số xe điện ở Mỹ liên tục ở mức thấp, trong khi các hãng xe lớn liên tục trì hoãn các dự án phát triển loại xe này.
Một chiếc Tesla Model Y tại một bãi xe của Công ty Tesla ở thành phố Austin (bang Texas, Mỹ) - Ảnh: AFP
Người dân Mỹ còn ít quan tâm
Theo tạp chí Economist ngày 27-11, sự quan tâm của người Mỹ với xe điện vẫn còn tương đối thấp, bất chấp những nỗ lực kích cầu từ các hãng.
Trong quý 3-2023, số xe điện bán được ở Mỹ chiếm chỉ 8% doanh số xe hơi nói chung. Từ đầu năm đến nay, chưa đầy 1 triệu chiếc xe điện đã được bán ra ở xứ sở cờ hoa, tương đương một nửa sức mua của thị trường châu Âu. Thậm chí, con số trên cũng chỉ nhỉnh hơn 25% doanh số xe điện ở Trung Quốc một ít.
Lượng cầu thấp đã buộc nhiều hãng xe Mỹ xem xét lại kế hoạch phát triển xe điện của mình. Hồi tháng 10, Hãng Ford tuyên bố hoãn khoản đầu tư 12 tỉ USD vào lĩnh vực phát triển xe điện.
Cùng tháng, Hãng General Motors hoãn một năm kế hoạch chuyển đổi công năng một nhà máy thành nơi sản xuất xe bán tải điện trị giá 4 tỉ USD. Hãng xe này còn từ bỏ mục tiêu sản xuất xe điện của mình, bao gồm chỉ tiêu xuất xưởng 100.000 xe điện trong 6 tháng cuối năm.
Giá cả vẫn là vấn đề quyết định
Một xe điện Hãng Polestar tiến vào trạm sạc ở thị trấn Polestar, bang California - Ảnh: AFP
Vấn đề lớn nhất ngăn cản người dân Mỹ đến với xe điện vẫn là giá cả. Theo công ty tư vấn lĩnh vực xe hơi Cox Automotive, giá trung bình một chiếc xe điện tại nước này là 52.000 USD, nhỉnh hơn một chút so với mức giá trung bình 48.000 USD của một chiếc xe xăng.
Tuy nhiên, khi cộng thêm chi phí vận hành, mức giá của xe điện tăng vọt. Mỗi chiếc xe điện sẽ tiêu tốn của chủ lên đến 65.000 USD để vận hành trong vòng 5 năm, cao hơn chi phí vận hành xe truyền thống lên đến 9.000 USD. Mức chênh lệch đáng kể này xuất phát từ chi phí lắp đặt trạm sạc tại nhà, bảo hiểm, tình hình giá xăng rẻ ở Mỹ...
Trong tình hình đó, những lựa chọn xe điện giá rẻ và đáng tin cậy ở Mỹ lại không nhiều. Các hãng xe Mỹ, tiêu biểu là Tesla, lại chỉ tập trung vào các mẫu xe sang mang lại biên lợi nhuận cao.
Các mẫu xe điện giá rẻ đến từ Trung Quốc vốn đang tràn ngập thị trường tỉ dân và châu Âu lại gặp khó trong việc xâm nhập thị trường Mỹ do hàng rào thuế quan.
Để giải quyết vấn đề này, Chính phủ Mỹ đã đề ra chính sách giảm thuế lên đến 7.500 USD cho những người mua xe điện. Tuy nhiên, chính sách này chỉ áp dụng cho xe được sản xuất, lắp ráp tại Mỹ hoặc đạt tiêu chí lượng chất liệu quan trọng xuất xứ từ những nước ký hiệp định thương mại tự do (FTA) với Mỹ.
Ngoài ra, quá trình nhận ưu đãi này còn rất nhiêu khê và chỉ có thể nhận khá lâu sau khi hoàn thành giao dịch.
Vòng luẩn quẩn cung - cầu
Những điều trên đẩy nền công nghiệp xe hơi ở Mỹ vào vòng luẩn quẩn. Người tiêu dùng không sẵn sàng trong việc đổ tiền vào xe điện buộc các hãng phải giảm giá mạnh để kích cầu. Mức giảm giá trung bình của một chiếc xe điện lên đến 10%, cao gấp đôi ưu đãi thông thường với xe xăng.
Điều này ảnh hưởng nghiêm trọng lợi nhuận nhà sản xuất. Mảng xe điện của Ford lỗ đến 62.000 USD với mỗi chiếc xe điện bán ra, trong khi lại lãi 2.500 USD khi bán một xe xăng.
Do đó, các hãng xe chưa đẩy mạnh đầu tư để cho ra các mẫu xe điện mới, hấp dẫn hơn với người tiêu dùng.
Tuy nhiên, người Mỹ đang bắt đầu thấy lối ra cho vòng luẩn quẩn trên. Các hãng xe vẫn cho thấy sự nghiêm túc trong đầu tư dài hạn vào xe điện.
Chuỗi cung ứng, sản xuất lại ngày càng hoàn thiện khiến vấn đề chất lượng dần được cải thiện.
Từ tháng 1-2024, việc nhận ưu đãi thuế khi mua xe cũng sẽ dễ dàng hơn nhiều khi chúng sẽ được trừ ngay tại thời điểm giao dịch.
Những điều trên hứa hẹn sẽ vừa tăng chất lượng xe, vừa giảm giá thành và tăng độ hấp dẫn của loại xe mới này với người tiêu dùng.